Het Dutch Digital Art Museum in Almere is een van de eerste fysieke musea voor digitale kunst in Europa. „Je hebt geen idee – wij hebben geen idee – hoeveel er op het web gebeurt.”
- Len Maessen
31 januari 2018
‘Kill Your Darlings’, Jeroen van Loon DDAMA
Het is even zoeken naar het Dutch Digital Art Museum Almere (DDAMA): de nieuwe locatie is een winkelcentrum in Almere Centrum. Het heeft geen eigen gebouw daar, maar het museum woont in bij kunsthandel Aluminium Kunst. Het is eigenlijk alleen te herkennen aan een paar grote tv-schermen aan de gevel. Surrealistische wezens die alleen uit benen bestaan wentelen zich rond op foto’s van klassieke schilderijen.
Het is digitaal werk van de Nederlandse kunstenaar Jan Coenen, zegt voorzitter van de stichting DDAMA Christine van Stralen. Zijn werk is onderdeel van de expositie Like Digital Art in het museum, dat zich afficheert als het eerste fysiek bestaande museum bedoeld voor digitale kunst van Nederland – en na het MuDA in Zürich, het tweede van Europa. Zaterdag 3 februari heropent het museum na de tweede verhuizing in twee jaar tijd.
„We begonnen met een hele verdieping in het WTC-gebouw in Almere”, vertelt Van Stralen. „We kregen die in de hoop dat we daar reuring zouden veroorzaken en zo huurders aan zouden trekken.” Maar eind 2016 werd het pand verkocht. Via via kwam het museum terecht in culturele broedplaats De Voetnoot, maar ook dat bleek tijdelijk: het ontbrak aan de benodigde financiers.
Al dat verhuis is lastig voor het team achter het museum, dat gelooft dat Almere als jonge stad een ideale plek is voor een museum voor digitale kunst. Op een van de schermen aan de gevel reageren spreuken op het stadsmotto ‘Het kan in Almere’. Ze zijn tijdens een workshop geprogrammeerd in Processing, een visuele programmeertaal voor kunstenaars.
Hartjes
Het museum gebruikt met zo’n 60 vierkante meter ongeveer een kwart van de ruimte van Aluminium Kunst. „We moeten nog wel wat landjepik doen in dit pand”, zegt Van Stralen droogjes. Want ze heeft nog meer dan genoeg kunstwerken paraat staan die nog geen plek hebben. De expositieruimte is ingericht met een reeks grote fotohokjes, afgescheiden van het winkelend publiek met zwarte gordijnen. Het hartvormige kunstwerk Kill your Darlings, bestaande uit 88 hartvormige schermpjes, hangt als uithangbord vooraan.
Dat kunstwerk, in 2012 gemaakt door Jeroen van Loon, is een perfecte demonstratie van de jachtigheid van digitale kunst. De hartjes lijken alweer ouderwets, als teruggevonden tamagotchi’s: toch is het slechts tien jaar geleden dat dit soort lo-fi schermpjes normaal waren.
Placa de la Virreina (2015), door Akha Hulzebos, komt tot leven via een augmented reality app. YouTube Akha Hulzebos
Kill your Darlings plaatst zich in de oude cyberpestdiscussie, met op de schermpjes foto’s van tienermeisjes, afgezet tegen hun hatelijke tweets. Het zou in deze tijden van #MeToo, echter net zo gemakkelijk kunnen gaan over de haattweetcannonades die vrouwen op internet dag in dag uit moeten verdragen.
„We zijn begonnen met de tentoonstelling Like Digital Art, om te laten zien wat digital art kan zijn”, zegt Van Stralen. „Een speldenknop van wat er is. Want je hebt geen idee – wij hebben geen idee – hoeveel er op het web gebeurt.” Digital art beslaat een breed spectrum: gekke composities in HTML-code, blogs die online gevonden afbeeldingen samenvoegen, maar ook werk dat commentaar levert op internetcultuur. „Aan al die ontwikkelingen op ICT-gebied kun je niet ontsnappen. Je moet er wel aan meedoen.”
Vanwege de wat verouderde televisieschermen, gedoneerd door welwillende bedrijven, lijkt de verzameling van DDAMA bijna zelf een commentaar op de snelle technische ontwikkelingen. Ergens klopt het: Like Digital Art is in zekere zin een kunsthistorisch overzicht.
Een collage van sensatiebeluste televisiebeelden uit de jaren 90 door de ogen van technokunstfestival Gogbot, een documentaire over het projecteren van digitale beelden op grote gebouwen uit de jaren 00, een ode aan het binaire getallensysteem (eentjes en nulletjes) op jaren-zeventig elektropop van Kraftwerk – elk decennium lijkt een plek te hebben in het DDAMA. Achteraan stuit je op het digitale heden: Placa de la Virreina, een schilderij van de Zwolse kunstenaar Akha Hulzebos. Op het scherm van je telefoon, vertelt Van Stralen, kun je via een app een kat of hond door de afbeelding zien wandelen. „Digitale kunst gaat de analoge kunst nog stevig opschudden.”
Like Digital Art in het Dutch Digital Art Museum Almere. Vanaf 3/2. Inl. ddama.eu
https://www.nrc.nl/nieuws/2018/01/31/kunsthistorisch-overzicht-van-het-digitale-tijdperk-a1590441